"ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว แผ่นดินของเรานี้แสนอุดมสมบูรณ์ บ้านเมืองราบคาบ ด้วยอานุภาพพ่อขุนรามคำแหงค้ำจุน ให้ชาติไทยไพศาล........"
เสียงเพลงประจำจังหวัดจากลำโพงกระจายเสียงประจำหมู่บ้าน ปลุกผู้คนให้ตื่นขึ้นมาในท่ามกลางบรรยากาศยามเช้าที่สดใสของท้องถิ่นชนบทแห่งนั้น
เพลง "ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว" เป็นเพลงประกอบละครเรื่อง อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง อันเป็นการแสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ ในแผ่นดินสมัยพ่อขุนรามคำแหง แสดงให้เห็นถึงอานุภาพของพ่อขุนรามคำแหงมหาราช หลวงวิจิตรวาทการได้แต่งขึ้นเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๗ ต้นฉบับเดิมจากแผ่นครั่ง
เนื้อร้อง
ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว
แผ่นดินของเรานี้แสนอุดมสมบูรณ์
บ้านเมืองราบคาบ
ด้วยอานุภาพพ่อขุนรามคำแหงค้ำจุน
ให้ชาติไทยไพศาล
สร้างทำนาไร่ ทั่วแคว้นแดนไทย
เราไถเราหว่าน หมากม่วงหมากขาม
หมากพร้าว หมากกลาง
พืชผลต่างๆ ล้วนงามตระการ
สร้างบ้านแปลงเมือง
ให้เกียรติไทยลือเลื่องไปทั่วทุกถิ่นฐาน
จูงวัวไปค้า ขี่ม้าไปขาย
ปวงราษฎร์ทั้งหลายได้อยู่เป็นสุขสำราญ
ขับร้อง : นภา หวังในธรรม + นำหมู่
คำร้อง : พลตรี หลวงวิจิตรวาทการ
ความเป็นมาของเพลง ในน้ำมีปลา ในนามีข้าว
เพลงในน้ำมีปลาในนามีข้าว เป็นเพลง ๆ หนึ่งในละครร้องเรื่องอานุภาพพ่อขุนรามคำแหงมหาราช ประพันธ์โดยพลตรีหลวงวิจิตรวาทการ อดีตอธิบดีกรมศิลปากร แต่งขึ้นในยุคหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองปี ๒๔๗๕ ซึ่งท่านจะมีแนวในการแต่งบทละครช่วงนั้นเพื่อ "ปลูกต้นรักชาติ" คือเพื่อประโยชน์ทางการปกครอง แต่เป้นบทละครซึ่งประพันธ์ขึ้นในช่วงที่ ๒ ของการเป็นนายกรับมนตรีของจอมพลป.พิบูลสงคราม
บทละครในช่วงแรกของพลตรีหลวงวิจิตรวาทการ เขียนขึ้นหลังเปลี่ยนแปลงการปกครองใหม่ ๆ ซึ่งรัฐบาลต้องการปลูกฝังเรื่องชาตินิยม และมีนโยบายรัฐนิยมกับนโยบายวีรธรรมของชาติ บทละครของหลวงวิจิตรวาทการมีบทบาทอย่างยิ่งในการนำลัทธิชาตินิยมสู่ประชาชนเพื่อตอบสนองนโยบายรัฐบาล
บทละครเรื่องอานุภาพพ่อขุนรามคำแหง แต่งในช่วงที่จอมพลป.ขึ้นเป็นนายกสมัยที่สอง๒๔๙๑ – ๒๕๐๐ และเป็นช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองและหลังการสวรรคตของรัชกาลที่ ๘ สถานการณ์บ้านเมืองตอนนั้นไม่ปรกตินัก มีภัยคุกคามของคอมมิวนิสต์ด้วย หลวงวิจิตรวาทการจึงต้องเขียนบทละครที่นอกจากจะปลูกฝังความรักชาติแล้ว ยังต้องมีแนวคิดต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ด้วย บทละครในช่วงนี้ เช่น อานุภาพพ่อขุนรามคำแหง อานุภาพแห่งความเสียสละ อานุภาพแห่งความรัก และ อานุภาพแห่งศีลสัตย์ โดยบทละครเรื่อง อานนุภาพพ่อขุนรามคำแหงนั้น มุ่งปลุกใจให้รักชาติโดยให้เห็นความเก่งกาจของบรรพบุรุษไทย ให้คนไทยเอาเยี่ยงอย่าง บทเพลงในน้ำมีปลาในนามีข้าวก็เป็นเพลง ๆ หนึ่งในละครเรืองนี้
นี่ล่ะเพลงของจังหวัดสุโขทัย จังหวัดที่แปลว่า "รุ่งอรุณแห่งความสุข" ต่อในภายหลังจะมีแต่งเพลงประจำจังหวัดขึ้นมาใหม่ แต่คนที่นี่จะยอมรับเพลงในน้ำมีปลาในนามีข้าวเสียมากกว่า เพราะดินแดนแห่งความสุขนี้เป็นเช่นนั้นจริงๆ ในวิถีชีวิตของคนที่นี่ เช้า สาย บ่าย ค่ำ มีวิถีที่เรียบง่ายมีความสุขกับเมืองเล็กๆแต่ผูกพันกับประวัติศาสตร์อันยาวนาน
