ภิกษุสามเณร เมื่อได้รับการบรรพชาอุปสมบท หรือเข้ามาอยู่ในวัดหนองป่าพงแล้ว ไม่ว่าจะเป็นผู้ใหม่หรือผู้เก่า ต้องศึกษาและปฏิบัติตามกติกาข้อวัตรต่าง ๆ ที่สำนักกำหนดขึ้น เพื่อความเป็นอันหนึ่งอันเดียวกันในหมู่คณะ และเป็นผู้มีศีลาจารวัตรเสมอกัน รวมทั้งเพื่อควบคุมความประพฤติของภิกษุสามเณร ให้อยู่ในขอบข่ายของความเป็นสมณะ หากความประพฤติของผู้ใดออกนอกรีดนอกรอยจากข้อกติกานี้ ความเป็นป่าพงของเขาผู้นั้นก็หมดสภาพลง และสืบเนื่องไปถึงความเป็นสมณะของเขา ได้ถูกทำลายหรือบิดเบือนออกจาพระธรรมวินัยด้วยอำนาจกิเลสตัณหา
วัดหนองป่าพงและสำนักสาขา ได้กำหนดกติกาสงฆ์ไว้ดังนี้...
๑. พระเณร ห้ามขอของจากคนไม่ใช่ญาติ ไม่ใช่ปวารณา และห้ามติดต่อกับคฤหัสถ์และนักบวชอันเป็นวิสภาคกับพระพุทธศาสนา
๒. ห้ามบอกและเรียนเดรัจฉานวิชา บอกเลข ทำน้ำมนต์ หมอยา หมอดู และวัตถุมงคล
๓. พระผู้มีพรรษาหย่อน ๕ ห้ามเที่ยวไปแต่ลำพังตนเอง เว้นแต่มีเหตุจำเป็น หรือมีอาจารย์ผู้สมควรติดตามไปด้วย
๔. เมื่อจะทำอะไรให้ปรึกษาสงฆ์หรือผู้เป็นประธานสงฆ์เสียก่อน เมื่อเห็นว่าเป็นธรรมเป็นวินัยแล้วจึงทำ อย่าทำตามอำนาจของตนเอง
๕. ให้ยินดีในเสนาสนะที่สงฆ์จัดไว้ และทำความสะอาดเก็บกวาดกุฏิ และถนนเข้าออกให้สะดวก
๖. เมื่อกิจของสงฆ์เกิดขึ้นให้พร้อมกันทำ เมื่อเลิกให้พร้อมกันเลิก อย่าทำตนให้เป็นที่รังเกียจของหมู่คณะคือผู้มีมายาสาไถย หลีกเลี่ยง
๗. เมื่อฉันบิณฑบาต เก็บบาตร กวาดลานวัด ตักน้ำ จัดโรงฉัน ย้อมผ้า ฟังเทศน์เหล่านี้ ห้ามมิให้คุยกัน พึงตั้งใจทำกิจนั้นจริง ๆ
๘. เมื่อฉันเสร็จแล้ว ให้พร้อมกันเก็บกวาดโรงฉันให้เรียบร้อยเสียก่อน แล้วจึงกราบพระพร้อมกัน จึงนำบริขารของตนกลับกุฏิโดยความสงบ
๙. ให้ทำตนเป็นผู้มักน้อยในการพูด กิน นอน ร่าเริง จงเป็นผู้ตื่นอยู่ด้วยคามเพียร และจงช่วยกันพยาบาลภิกษุสามเณรไข้ด้วยเมตตา
๑๐. ห้ามรับเงินและทอง และห้ามผู้อื่นเก็บไว้เพื่อตน ห้ามซื้อขายแลกเปลี่ยน
๑๑. เมื่อลาภเกิดขึ้นในสงฆ์หมู่นี้ ให้เก็บไว้เป็นของกลาง เมื่อท่านองค์ใดต้องการ ให้สงฆ์อนุมัติให้แก่ท่านองค์นั้นโดยสมควร
๑๒. ห้ามคุยกันเป็นกลุ่มก้อน ทั้งกลางวันและกลางคืนในที่ทั่วไป หรือในกุฏิ เว้นแต่มีเหตุจำเป็น ถึงกระนั้นก็อย่าเป็นผู้คลุกคลีหรือเอิกเกริกเฮฮา
๑๓. การรับและส่งจดหมายเอกสาร หรือวัตถุต่าง ๆ ภายนอก ต้องแจ้งต่อสงฆ์หรือผู้เป็นประธานสงฆ์รับทราบทุกคราวไป เมื่อสงฆ์หรือผู้เป็นประธานสงฆ์เห็นสมควรจึงรับและส่งได้
๑๔. พระเณรผู้มุ่งจะเข้ามาปฏิบัติในสำนักนี้ เบื้องต้นต้องได้รับใบฝากจากผู้เป็นอุปัชฌาย์ของตน และย้ายสุทธิมาให้ถูกต้องเสียก่อนจึงได้
๑๕. พระเณรที่เป็นอาคันตุกะมาพักอาศัย ต้องนำหนังสือสุทธิแจ้งต่อสงฆ์ผู้เป็นประธานสงฆ์ในคืนแรก และมีกำหนดให้พักได้ไม่เกิน ๓ คืน เว้นแต่มีเหตุจำเป็น
ข้อกติกาต่าง ๆ เหล่านี้ล้วนเลือกสรรอย่างดี จากธรรมและวินัยของพระบรมศาสดา โดยมิได้เพิกถอนหรือบัญญัติสิ่งใดเพิ่มเติม เพียงแต่นำธรรมและวินัยมาประกอบกันขึ้นเป็นกฏกติกา เพื่อควบคุมความประพฤติของภิกษุสามเณร ไม่ให้ออกจากแนวทางของพระพุทธองค์ อันจะส่งเสริมให้การปฏิบัติธรรมเป็นไปด้วยดี สะดวกเรียบง่าย ไม่ต้องห่วงกังวลในเรื่องการแสวงหาและความเป็นอยู่ ซึ่งเป็นที่มาของการล่วงละเมิดพระธรรมวินัย อันเป็นภัยที่ยิ่งใหญ่ของพรหมจรรย์
เมื่อมีภิกษุสามเณรหรือสำนักสาขาใด ประพฤติออกนอกแนวทางพระธรรมวินัยและข้อกติกานี้ จะมีการประชุมคณะสงฆ์ เพื่อพิจารณาสืบสวนหาสาเหตุในการกระทำนั้น หากกระทำด้วยความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือไม่รุนแรง คณะสงฆ์จะตักเตือนให้แก้ไขปรับปรุงความประพฤติ แต่หากเป็นการล่วงละเมิดพระธรรมมวินัยและกติกาด้วยความตั้งใจและพฤติอยู่เป็นประจำ จะถูกเชิญออกจากหมู่คณะ ถ้าเป็นสำนักสาขาก็ต้ดออกจากการเป็นสาขาของวัดหนองป่าพง
