ธุดงค์ คือ ข้อวัตรปฏิบัติที่ใช้ขัดเกลากิเลส ช่วยส่งเสริมให้เกิดความมักน้อย สันโดษ มีข้อปฏิบัติอยู่ ๑๓ อย่าง คือ
๑. ใช้ผ้าบังสุกุลเป็นวัตร (ผ้าบังสุกุล คือ ผ้าที่ถูกทิ้งแล้ว หรือผ้าพันซากศพ)
๒. ใช้ผ้าสามผืนเป็นวัตร (นุ่งห่มเพียง ๓ ผืน คือ สบง จีวร สังฆาฏิ)
๓. ไปบิณฑบาตเป็นวัตร
๔. บิณฑบาตไปตามลำดับเป็นวัตร (งดการเที่ยวบิณฑบาตไปตามใจอยาก)
๕. นั่งฉันอาสนะเดียวเป็นวัตร (ฉันวันละมื้อเดียว ลุกจากที่แล้วไม่ฉันอีก)
๖. ฉันเฉพาะในบาตรเป็นวัตร (ไม่ใช้ภาชนะใบที่ ๒)
๗. ไม่ฉันอาหารที่ถวายภายหลังเป็นวัตร (ฉันเฉพาะอาหารที่ได้จากการบิณฑบาต)
๘. อยู่ป่าเป็นวัตร
๙. อยู่โคนไม้เป็นวัตร
๑๐. อยู่ที่แจ้งเป็นวัตร
๑๑. อยู่ป่าช้าเป็นวัตร
๑๒. อยู่ในเสนาสนะตามแต่เขาจะจัดให้เป็นวัตร
๑๓. นั่งเป็นวัตร (เว้นนอน อยู่ด้วยเพียง ๓ อิริยาบถ คือ ยืน เดิน นั่ง)
